पोखरा, असार ५ गते। गण्डकी प्रदेश सरकारले आगामी वर्षका लागि प्रस्तुत गरेको बजेटलाई पूर्व भौतिक पूर्वाधारमन्त्री एवं नेकपा माओवादी केन्द्रका बैकल्पिक केन्द्रीय सदस्य रेशमबहादुर जुग्जालीले “नयाँ खोलमा पुरानो जस्तै” भन्दै आलोचना गरेका छन्। रेडबुक आउन बाँकी भए पनि प्रारम्भिक रूपमा बजेटमा न कुनै Game Changer योजना देखिएको छ, न त समृद्धिको स्पष्ट खाका, जुग्जालीको टिप्पणी छ।
“नीति तथा कार्यक्रमसँग बजेटले सिमित मात्र टच गर्न खोजेको छ, त्यो पनि सतही रूपमा,” उनले टिप्पणी गरे, “दुई-तिहाइ बहुमतको सरकारसँग ठूलो संरचनात्मक रूपान्तरण गर्ने अवसर थियो, तर बजेट वितरणमुखी र कार्यकर्ता खुसी पार्ने खालको देखिन्छ।”
जुग्जालीले बजेटको स्वरूपबारे प्रश्न उठाउँदै भने, “हामीले हेर्दा बजेट झनझन संकुचित हुँदै गएको देखिन्छ। स्रोत र साधनको अधिकतम प्रयोग नगरी बजेट अलमलिएको छ। आन्तरिक ऋण लिने कानुनी संरचना नबनाई करिब डेढ अर्ब ऋण लिने कुरा बजेटमा उल्लेख छ। यो वित्तीय अनुशासन विपरीतको संकेत हो।”
उनले स्पष्ट रूपमा बजेटको तीनवटा गम्भीर कमजोरी औंल्याए:
राजस्व वृद्धि नहुनु — पाँच अर्बको लक्ष्य भए पनि तीन अर्ब पनि संकलन नभएको;
रोजगारी सिर्जना गर्ने कार्यक्रमको अभाव — जनतामा भरोसा जगाउने योजनाहरू गायब छन्;
बहुवर्षीय योजना अलपत्र — विगत वर्षझैं दीर्घकालीन विकास योजना फेरि पनि बेवास्तामा पर्ने चिन्ता।
गण्डकी प्रदेश सरकारले बजेट निर्माणमा राजनीतिक संख्यात्मक बलको उपयोग गर्न सकेन। बहुमत सरकारबाट अपेक्षित ‘दृष्टिविहीन वितरणमुखीता’ होइन, रणनीतिक विकासमूलक सोच हो। यो बजेटले आत्मनिर्भरता, रोजगारी सिर्जना र आन्तरिक स्रोत सशक्तीकरणको साटो, अस्थायी सन्तुष्टि मात्र दिन खोजेको देखिन्छ। बजेट ‘कार्यकर्ता सन्तुष्टि’ को दस्तावेज जस्तो लाग्छ, जहाँ दीर्घकालीन सोचभन्दा पनि अल्पकालीन उपभोगका कार्यक्रमहरू प्राथमिकतामा छन्।
जुग्जालीले सटिक रूपमा उठाएको प्रश्न हो- “जब स्रोत सीमित छन्, तब राजनीति विवेक सीमित हुनु हुँदैन।” तर यो बजेटमा न विवेक छ, न दृष्टि।
सारमा: प्रदेश सरकारले बजेट पुनर्विचार नगरे गण्डकीले अवसर चुकाउनेछ, र जनतामा निराशा थपिनेछ। जुग्जालीको आलोचना केवल विपक्षी दृष्टिकोण होइन, सत्ताभित्रको इमानदार अन्तर्आत्माको आवाज हो, जसलाई उपेक्षा गर्नु प्रदेशको भबिष्यप्रतिको गम्भीर लापरवाही हुनेछ।
